Nguy cơ nhiễm phóng xạ Cs-137 trong tôm nhập khẩu từ Indonesia vào thị trường Hoa Kỳ

Ngày 27/8/2025, Công ty AquaStar (USA) Corp tại Seattle, Hoa Kỳ đã thông báo thu hồi khoảng 18.000 túi tôm đông lạnh (2lbs) thương hiệu Kroger Mercado do có nguy cơ bị nhiễm phóng xạ cesium-137 (Cs-137).

Đây là chất phóng xạ nhân tạo và nếu phơi nhiễm lâu dài qua thực phẩm có thể gây tổn thương DNA, làm tăng nguy cơ ung thư.
FDA cũng xác nhận đã phát hiện một số mẫu tôm nhập khẩu từ Indonesia chứa Cs-137 ở mức 68,48 Bq/kg – thấp hơn ngưỡng can thiệp (DIL = 1.200 Bq/kg) nhưng đủ để cho thấy điều kiện sản xuất không bảo đảm vệ sinh.

Cs-137 là đồng vị phóng xạ nhân tạo, thường phát sinh từ các vụ nổ thử nghiệm hạt nhân hoặc sự cố nhà máy điện hạt nhân. Trong thực phẩm, nếu vượt mức nền, Cs-137 có thể tích tụ trong cơ thể. Nguy cơ sức khỏe chính: phơi nhiễm liều thấp kéo dài có thể gây đột biến gen, tổn thương DNA, dẫn đến nguy cơ ung thư.

DIL (1.200 Bq/kg) không phải là giới hạn pháp lý tuyệt đối mà là chuẩn kỹ thuật để quản lý sự cố hạt nhân.Việc phát hiện Cs-137, dù dưới ngưỡng này, cho thấy cơ sở sản xuất có khả năng nhiễm xạ và không bảo đảm vệ sinh. Do đó FDA áp dụng FD&C Act §342(a)(4) để yêu cầu thu hồi sản phẩm.

Khuyến cáo cho người tiêu dùng Việt Nam

– Không mua và sử dụng sản phẩm tôm đông lạnh có thông báo thu hồi từ FDA.
– Theo dõi thông tin từ FDA và cơ quan quản lý trong nước.

– Ưu tiên dùng tôm nội địa có nguồn gốc rõ ràng.

– Báo ngay cho cơ quan chức năng nếu nghi ngờ sản phẩm có vấn đề.

Khuyến nghị cho cơ quan quản lý Việt Nam

– Tăng cường giám sát an toàn phóng xạ trong thủy sản xuất khẩu.
– Thiết lập cơ chế cảnh báo sớm tương tự RASFF và INFOSAN.
– Phối hợp kiểm tra chuỗi cung ứng từ nguyên liệu đến container vận chuyển.

Khuyến nghị cho doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam

– Chủ động kiểm tra phóng xạ trong nguyên liệu và sản phẩm trước khi xuất khẩu.
– Tuân thủ chuẩn cGMP và HACCP.

– Minh bạch hồ sơ và làm việc chặt chẽ với FDA.

– Đào tạo nhân sự về quy định quốc tế như FD&C Act, FSMA.

Kết luận

Sự cố thu hồi tôm tại Mỹ tháng 8/2025 là một cảnh báo nghiêm khắc.
Người tiêu dùng cần tỉnh táo lựa chọn sản phẩm; cơ quan quản lý và doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải nâng cao chuẩn an toàn để tránh sự cố tương tự. Tuân thủ tuyệt đối quy định vệ sinh và kiểm soát nguy cơ phóng xạ không chỉ bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn giữ uy tín cho ngành thủy sản Việt Nam.

– TS. Vũ Đức Chiến 

Viện Công nghiệp thực phẩm –

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

https://www.fda.gov/safety/recalls-market-withdrawals-safety-alerts/aquastar-usa-corp-recalls-kroger-mercado-frozen-cooked-shrimp-because-possible-health-risk